“Υπάρχουν δικασταί εις τας Αθήνας”

Η έγκληση του Υπουργού Άμυνας Πάνου Καμμένου κατά των δημοσιογράφων του “Φιλελεύθερου” που συνοδευόταν από αίτημα για αυτόφωρη σύλληψή τους, αναδεικνύει για ακόμη μια φορά την ελαστική σχέση που έχει αυτή η Κυβέρνηση με τις βασικές αρχές της Δημοκρατίας, το κράτος δικαίου και τον διαχωρισμό των εξουσιών, όπως τον εξέφρασε από τον 18ο αιώνα ο Μοντεσκιέ.

Η Κυβέρνηση, που αποτελεί τη δεύτερη εξουσία του πολιτεύματος, οφείλει να μην υπονομεύει το έργο των υπολοίπων εξουσιών και στην προκείμενη περίπτωση την τέταρτη εξουσία που είναι ο Τύπος. Τη λύση όμως σε αυτήν την αυθαίρετη και αντιδημοκρατική κίνηση ενός μέλους της εκτελεστικής εξουσίας κατά μιας εφημερίδας, την έδωσε η τρίτη εξουσία που είναι η Δικαιοσύνη. Το γεγονός ότι ο εισαγγελέας αποφάσισε χθες να μην ασκήσει διώξεις με την αυτόφωρη διαδικασία κατά των 4 δημοσιογράφων του “Φιλελεύθερου” αλλά να διατάξει τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, μας δείχνει ότι ακόμη και στη σημερινή Ελλάδα της γενικότερης κατάπτωσης των αξιών υπάρχουν δικαστικοί λειτουργοί αποφασισμένοι να υπηρετήσουν το κράτος δικαίου. Σε αυτό το πλαίσιο, ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη η δήλωση του διευθυντή του “Φιλελεύθερου” Παναγιώτη Λάμψια μετά την ανακοίνωση της απόφασης του εισαγγελέα: “Ευτυχώς 'υπάρχουν δικαστές εις τας Αθήνας' όπως θα 'λεγε και ο Ελευθέριος Βενιζέλος”.

Η συγκεκριμένη φράση του Ελευθέριου Βενιζέλου ειπώθηκε επ' ευκαιρία της πρώτης συνεδρίασης του Συμβουλίου Επικρατείας στις 17 Μαΐου 1929 και είχε έναν ιδιαίτερο νόημα για την έννοια του διαχωρισμού των εξουσιών. “...να εμπνεύσωμεν και εις τον τελευταίον πολίτην που κατοικεί εις τα απώτατα του κράτους ότι «υπάρχουν δικασταί εις τας Αθήνας» που προστατεύουν κάθε πολίτην αδικούμενον από οιονδήποτε διοικητικόν όργανον και από την κυβέρνησιν αυτήν...”. Η βασική έννοια δηλαδή της Δικαιοσύνης είναι να προστατεύει κάθε πολίτη, αλλά και τις άλλες εξουσίες του πολιτεύματος “και από την ίδια την Κυβέρνηση της χώρας”.

Η ιστορική αυτή ρήση του Ελευθερίου Βενιζέλου αποτελεί παράφραση στίχου από το ποίημα “Ο μυλωνάς του Σανσουσί” του Φρανσουά Αντριέ του 18ου αιώνα, το οποίο αφηγείται το μύθο της σύγκρουσης του πανίσχυρου Πρώσσου βασιλιά Μέγα Φρειδερίκου που είχε ενοχληθεί από έναν μύλο που βρισκόταν δίπλα στο εξοχικό παλάτι Σανσουσί στο Πότσνταμ. Σύμφωνα με το μύθο και το ποίημα, ο Φρειδερίκος πίεσε φορτικά τον ιδιοκτήτη του μύλου να τον πουλήσει, αλλιώς “ως βασιλέας της Πρωσίας θα μπορούσε και να του τον κατασχέσει”. Η απάντηση του μυλωνά έχει μείνει στην ιστορία των πολιτικών επιστημών ως η επιτομή του διαχωρισμού των εξουσιών: “Δεν θα μπορέσετε [να τον κατασχέσετε] εφόσον υπάρχουν ακόμη δικαστές στο Βερολίνο”.

Η δικαστική περιπέτεια του “Φιλελεύθερου” με αφορμή ένα τεκμηριωμένο άρθρο για τα εύλογα ερωτηματικά που προκύπτουν από την αυθαίρετη χρήση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την περίθαλψη των προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου και την παντελή έλλειψη λογοδοσίας για τις απευθείας αναθέσεις, καθιστά πλέον επιτακτική την ουσιαστική διερεύνηση και τον έλεγχο αυτών των κονδυλίων. Ελπίζω ότι η εισαγγελική έρευνα δεν θα περιοριστεί μόνο στο αν στοιχειοθετείται το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης (που προφανώς και δεν ισχύει) αλλά θα επεκταθεί και στην ουσία της υπόθεσης.

Παράλληλα πάντως υπάρχει ανάγκη διερεύνησης της υπόθεσης και από ευρωπαϊκής πλευράς και για τον σκοπό αυτό θα ενημερωθεί με δική μου πρωτοβουλία εντός της εβδομάδας η αρμόδια Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και το Ευρωπαϊκό Τμήμα της Διεθνούς Διαφάνειας. Σε μια εποχή που το προσφυγικό/μεταναστευτικό έχει αναχθεί σε μείζον πολιτικό ζήτημα για την Ευρώπη, είναι απόλυτη η ανάγκη της ενημέρωσης των Ευρωπαίων πολιτών και φορολογουμένων για το πως γίνεται η διαχείρηση των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που δίνουν για την αρωγή των προσφύγων.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα 'Φιλελεύθερος' στις 24 Σεπτεμβρίου 2018