Η Ευρώπη αντεπιτίθεται

Η κρίση της Ευρωζώνης, η προσφυγική κρίση, η άνοδος του αντιευρωπαϊκού λαϊκισμού, η εκλογή Τραμπ και το Brexit έφεραν τα τελευταία χρόνια την Ευρώπη στην μεγαλύτερη και σοβαρότερη υπαρξιακή κρίση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Φαίνεται όμως το φάσμα της καταστροφής αφύπνισε τις ευρωπαϊκές ηγεσίες και τους Ευρωπαίους πολίτες και έτσι η Ευρώπη απέκτησε ξανά μια ελπιδοφόρα δυναμική.

Ακριβώς πριν από ένα χρόνο μόνο οι πολύ αισιόδοξοι πίστευαν ότι η αρνητική πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούσε να αναστραφεί τόσο γρήγορα και θεαματικά. Η αρχή έγινε με τον δραματικό περιορισμό των προσφυγικών και μεταστευτικών ροών από την Τουρκία αλλά και από την Βόρεια Αφρική, ακολούθησε η νίκη των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων στις ολλανδικές εκλογές και η ήττα του ακροδεξιού ευρωσκεπτικιστή Βίλντερς, αμέσως μετά η νίκη-έκπληξη του φιλοευρωπαϊστή Μακρόν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές και η ήττα της ευρωσκεπτικίστριας Λε Πεν. Παράλληλα αποσοβήθηκε νέα κρίση γύρω από την Ελλάδα, με το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και την απόφαση της -έστω και χωρίς χρηματοδότηση- συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Αυτές οι πολύ σημαντικές εκλογικές και πολιτικές επιτυχίες των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων συνοδεύτηκαν και από μια πέραν του αναμενομένου ενδυνάμωση της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη, σε συνδυασμό με σημαντική πτώση της ανεργίας και αύξηση των επενδύσεων και της ιδιωτικής κατανάλωσης.

Οι ανέλπιστα θετικές αυτές εξελίξεις έδωσαν έναυσμα σε έναν κύκλο πολιτικών ζυμώσεων για την ενδυνάμωση και εμβάθυνση των θεσμών της Ευρωζώνης, την ενίσχυση των επενδύσεων και της απασχόλησης, της δημιουργίας κοινής αμυντικής πολιτικής και της αποτελεσματικής διαχείρισης του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος.

Τα λάθη του παρελθόντος πρέπει να κάνουν από εδώ και πέρα και τις ηγεσίες και τους πολίτες πιο συνετούς και σοφούς. Οι προκλήσεις τις οποίες έχει να αντιμετωπίσει η γηραιά ήπειρος τα επόμενα χρόνια είναι και πολύ σοβαρές και πολύπλοκες. Η γήρανση του πληθυσμού, η κρίση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, οι τεχνολογικές εξελίξεις με τη ραγδαία ρομποτοποίηση της παραγωγής, η επιθετική διείσδυση της Κίνας στο διεθνές στερέωμα, οι σχέσεις με τη Ρωσία και το ενεργειακό μέλλον είναι μερικά μόνο από τα στρατηγικά ζητήματα που εκ των πραγμάτων θα ανακύπτουν, είτε ως προσκλήσεις, είτε ως ευκαιρίες.

Οι επόμενοι 12-18 μήνες θα κρίνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις επόμενες δεκαετίες. Οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν από τις ευρωπαϊκές ηγεσίες θα είναι αποτέλεσμα δύσκολων συμβιβασμών και ευαίσθητων πολιτικών ελιγμών και οι πολίτες αναμένουν πολύ απτά αποτελέσματα. Οι συνθήκες όμως αυτήν τη φορά για την Ευρώπη είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές και δεν επιτρέπεται να χαθεί αυτή η ευκαιρία.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα 'Φιλελεύθερος' στις 20/11/2017