Μας έχει συνηθίσει και στο πρόσφατο παρελθόν ο Αλέξης Τσίπρας σε δεκάρικους λόγους για το κακό διεθνές κεφάλαιο, τις επάρατες ανισότητες και τα βάρη που σηκώνει ο καλός ευρωπαϊκός Νότος από τον “κακό” Βορρά. Η ομιλία του όμως την Κυριακή στο “Φόρουμ για την Ειρήνη” στο Παρίσι ξεπέρασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ σε φθηνά αριστερά κλισέ, ανιστόρητους συσχετισμούς και αχαλίνωτη κινδυνολογία.
Το Φόρουμ αυτό είναι ένα ετήσιο event, το οποίο διοργανώνουν μια σειρά από διεθνή think tanks και Πανεπιστήμια, έχει την υποστήριξη του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών και ως σκοπό του έχει την “αναζήτηση λύσεων στις παγκόσμιες διασυνοριακές προκλήσεις”. Φέτος συνέπεσε με την τελετή του εορτασμού των 100 ετών από τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και έτσι συμμετείχε πλήθος σημαντικών ηγετών από όλο τον κόσμο και η θεματολογία κινήθηκε γύρω από τους μεγάλους παγκόσμιους κινδύνους για την ειρήνη. Στο Φόρουμ προσκλήθηκε να μιλήσει και ο Αλέξης Τσίπρας και έτσι είχε την ευκαιρία να απευθυνθεί σε μια ομάδα ηγετών υψηλού επιπέδου.
Είχε λοιπόν η ευκαιρία να αναπτύξει σε αυτήν τη σημαντική εκδήλωση ο Έλληνας Πρωθυπουργός (και Υπουργός Εξωτερικών) τις θέσεις της Ελλάδας για τους κινδύνους για την ασφάλεια που προκύπτουν στην Ανατολική Μεσόγειο από την ανεξέλεγκτη συμπεριφορά της Τουρκίας και τις απειλές που εκτοξεύουν κάθε μέρα σχεδόν οι Τούρκοι αξιωματούχοι, αλλά και τις υπόλοιπες εστίες έντασης στην ευρύτερη περιοχή που επηρεάζουν την ασφάλεια και της χώρας μας αλλά και της Ευρώπης εν γένει. Αντ’ αυτού ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να εκφωνήσει μια δεκάρικη ψευδοιδεολογική ομιλία, στην οποία προσπάθησε να συνδέσει τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο με την άνοδο του ναζισμού και του φασισμού και να κινδυνολογήσει εκ του πονηρού για τη σημερινή κατάσταση στην Ευρώπη με την άνοδο των λαϊκιστικών και ακροδεξιών πολιτικών σχηματισμών. Ο ηγέτης του Σύριζα έφτασε στο σημείο να υπονοήσει ότι υπάρχει κίνδυνος Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς “το πλαίσιο μέσα στο οποίο γεννιέται και μεγαλώνει το αυγό του φιδιού, δηλαδή η ακροδεξιά, οι εθνικιστικές απόψεις, [είναι] οι απόψεις εκείνες που οδήγησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο”.
Προφανώς ουδείς σοβαρός παρατηρητής των πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη δεν τολμά να ισχυριστεί ανοιχτά ότι υπάρχει σήμερα στην Ευρώπη κίνδυνος γενικευμένου πολέμου και δη παγκόσμιου πολέμου λόγω των ανισοτήτων και της ανόδου του εθνικισμού. Πρόκειται για έναν εξόφθαλμα γελοίο υπαινιγμό από τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος καταφεύγει σε τέτοιες ακραίες τοποθετήσεις για έναν απλό αλλά πολύ σημαντικό λόγο: η ένδεια πολιτικών επιχειρημάτων από την Αριστερά στο σύγχρονο discours στην Ευρώπη, την έχει αφήσει με ένα μόνο όπλο για να μπορέσει να επιβιώσει πολιτικά και εκλογικά. Το όπλο της ακραίας κινδυνολογίας. Είναι γνωστό από τα αρχαία ακόμη χρόνια ότι το πιο αγαπημένο εργαλείο των πάσης φύσεως δημαγωγών και λαϊκιστών είναι η πυροδότηση του φόβου στο λαό και στη συνέχεια η διαχείριση αυτού του φόβου. Και εύκολα μετά μπορεί κάποιος να φανταστεί τι μπορεί να κάνει ένας αδίστακτος ηγέτης ότι καταφέρνει να παίζει με τους φόβους ενός λαού.
Φυσικά δεν μπορεί κανείς να εφησυχάζει μπροστά στα φαινόμενα της ανόδου του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, αλλά αυτά τα φαινόμενα απειλούν το επίπεδο της Δημοκρατίας και την εσωτερική συνοχή των ευρωπαϊκών κοινωνιών και σε καμία περίπτωση δεν διαφαίνεται κίνδυνος πολέμου εντός της Ευρώπη. Κινδυνος πολέμου υπάρχει μόνο από εξωγενείς παράγοντες, όπως η συνεχιζόμενη κρίση στην Ανατολική Ουκρανία και η επιθετικότητα της Ρωσίας προς τις χώρες της Βαλτικής, η διεθνής τρομοκρατία και ο τζιχαντισμός και η επιθετικότητα της Τουρκίας κυρίως προς την Ελλάδα και την Κύπρο.
Τα φαινόμενα εθνικισμού και ακροδεξιού εξτρεμισμού είναι ακόμη περιορισμένα και κυρίως δεν έχουν ως στόχο ενδοευρωπαϊκές διενέξεις. Ο ευρωπαϊκός πολιτικός εξτρεμισμός είναι εξωστρεφής καθώς έχει στοχοποιήσει τους παράτυπους μετανάστες και τους μουσουλμάνους και όχι εσωστρεφής με ανοιχτές συγκρούσεις ευρωπαϊκών κρατών προς άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής ιδέας είναι πως κατάφερε σχεδόν να εκμηδενίσει τις ιστορικές διακρατικές και διεθνοτικές συγκρούσεις στη Γηραιά Ήπειρο. Η μεγάλη σύγκρουση των τελευταίων αιώνων στην Ευρώπη ήταν η σύγκρουση Γερμανίας-Γαλλίας και πλέον αυτή η σύγκρουση απλά δεν υπάρχει. Τα δύο πρώην εχθρικά κράτη αποτελούν πλέον τον πυρήνα της ευρωπαϊκής ενότητας, ενώ νεότερες περιφερειακές συγκρούσεις όπως αυτές στην πρώην Γιουγκοσλαβία τείνουν να αποκατασταθούν πλήρως λόγω του ευρωπαϊκού οράματος αυτών των χωρών.
Προφανώς και πρέπει να γίνουν μεγάλες προσπάθειες να αμβλυνθούν οι υπάρχουσες ανισότητες μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης και εντός κάποιων χωρών, όπως είναι τα ανατολικά κρατίδια της Γερμανίας. Ταυτόχρονα είναι σημαντικό να πεισθούν οι χώρες που φλερτάρουν με ανελεύθερες πολιτικές και έκπτωση του κράτους δικαίου να επανέλθουν στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Όλα αυτά όμως είναι προβλήματα πλήρως ελέγξιμα και διαχειρίσιμα εντός της Ευρώπης. Αλίμονο αν θέτουν εμείς οι ίδιοι σε αμφισβήτηση το μεγαλύτερο επίτευγμα της μεταπολεμικής Ευρώπης που είναι η βαθιά εδραιωμένη ειρήνη.
Όχι λοιπόν κύριε Τσίπρα, στη σημερινή Ευρώπη παρ’ όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει δεν υπάρχει κίνδυνος πολέμου, πόσο μάλλον παγκόσμιου πολέμου. Ο πραγματικός κίνδυνος που υπάρχει είναι ότι αδίστακτοι λαϊκιστές σαν εσένα προσπαθούν να σπείρουν το φόβο στις κοινωνίες για να συνεχίσουν να επιβιώνουν πολιτικά. Οι Ευρωπαίοι πολίτες όμως θα τους θέσουν στο περιθώριο. Εκεί που τους αξίζει.
Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα 'Φιλελεύθερος' στις 13/11/2018