Πόσο πιθανό είναι να συνεργαστούν Ανδρουλάκης και Κασσελάκης

«Μόνη λύση η προοδευτική διακυβέρνηση», έλεγε ο Αλέξης Τσίπρας λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές του περασμένου Μαΐου, ελπίζοντας σε ένα μέτωπο κατά της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Με βάση το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, ο τέως πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να συμπήξει μια συμμαχία των κομμάτων της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς με σκοπό την ανάληψη της εξουσίας. Το ΠΑΣΟΚ και ο Νίκος Ανδρουλάκης ήταν τότε εντελώς αρνητικοί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αντιπροτείνοντας ένα θολό σχέδιο με κάποιο “τρίτο πρόσωπο” για Πρωθυπουργό. Το αποτέλεσμα όμως των εκλογών ακύρωσε με παταγώδη τρόπο τις διάφορες προτάσεις για αριστερή διακυβέρνηση.

Τρία γεγονότα όμως μετά τις εκλογές του Ιουνίου έχουν αναβιώσει αυτή τη συζήτηση. Πρώτον η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα, δεύτερον η καθίζηση του ΣΥΡΙΖΑ και η σχετική άνοδος του ΠΑΣΟΚ, και τρίτον η νίκη του “μοντέλου Δούκα” στις εκλογές για τον Δήμο Αθηναίων. Είναι γεγονός ότι η παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αποτελούσε έναν ισχυρό ανασταλτικό παράγοντα για τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, λόγω κυρίως των τοξικών συγκρούσεων των ετών 2010-2019. Η αποχώρηση του ηττημένου τεσσάρων συνεχών εκλογικών αναμετρήσεων και η ανάδειξη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ενός ανθρώπου που δεν συμμετείχε στον ιερό πόλεμο κατά του “ΠΑΣΟΚ των μνημονίων” και την τοξική διακυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ήταν λογικό να αμβλύνει κάπως τις αντιθέσεις. Η δε δημοσκοπική ισοπαλία ΣΥΡΙΖΑ/ΠΑΣΟΚ ή το ελαφρύ προβάδισμα του ΠΑΣΟΚ, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη πολιτική ηγεμονία της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη προκαλούν έντονο σκεπτικισμό και δημιουργούν την ανάγκη ενός καινούργιου αφηγήματος. Η ανέλπιστη -για πολλούς- νίκη του Χάρη Δούκα στον Δήμο της Αθήνας και η αυτόματη σχεδόν αποδοχή του από πολλούς ψηφοφόρους της Αριστεράς, ακόμη και της Άκρας Αριστεράς, αναπτέρωσε σημαντικά τις ελπίδες στους θιασώτες του “αντιδεξιού μετώπου”.

Η απόσταση όμως από τα όνειρα και τα σχέδια μέχρι την πραγματοποίησή τους είναι πολύ μεγάλη. Το πρώτο εμπόδιο είναι ο κοντόφθαλμος αγώνας και του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ για κυριαρχία στον χώρο της ευρύτερης Κεντροαριστεράς. Οι ηγεσίες των δύο κομμάτων της αντιπολίτευσης βλέπουν τις ευρωεκλογές του Ιουνίου κυρίως ως ένα διαγωνισμό ισχύος και επιβεβαίωσης των ηγεσιών τους, και πολύ λιγότερο ως μια ευκαιρία για τη διαμόρφωση κοινών πολιτικών προτάσεων. Ενώ κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, όπως ο Χρήστος Σπίρτζης, κάνουν λόγο για συγχώνευση ή συνένωση των δύο κομμάτων, ο Νίκος Ανδρουλάκης άνοιξε τα χαρτιά του την περασμένη Τετάρτη ως προς την στρατηγική του ΠΑΣΟΚ για τις εθνικές εκλογές. Σύμφωνα λοιπόν με τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, η λύση “δεν είναι η συγκόλληση κομμάτων”, αλλά το “μοντέλο Δούκα”, με το οποίο θα υπάρξει ευρύ κάλεσμα προς όλες τις προοδευτικές δυνάμεις υπό τη σκέπη του ΠΑΣΟΚ.

Στον ΣΥΡΙΖΑ είναι περισσότερο απασχολημένοι με τις εσωκομματικές (αν)ισορροπίες ενόψει του Συνεδρίου που διοργανώνουν τον Φεβρουάριο, αν και ο Στέφανος Κασσελάκης δεν απέφυγε να επιτεθεί κατά του Νίκου Ανδρουλάκη και του ΠΑΣΟΚ, λέγοντας “πως γίνεται ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρητικά να συνδιαλλασσόταν με ένα κόμμα, το οποίο είναι υπερχρεωμένο στις τράπεζες και με έναν πρόεδρο ο οποίος είναι εκβιαζόμενος”, αφήνοντας έτσι υπονοούμενα για το περιεχόμενο της παρακολούθησης του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ από την ΕΥΠ το 2022.

Πέρα όμως από τους διαγκωνισμούς ανάμεσα στις ηγεσίες του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, το βασικό πρόβλημα των κομμάτων της αντιπολίτευσης είναι η αδυναμία συγκρότησης μιας ρεαλιστικής και πειστικής πρότασης εξουσίας, η οποία θα μπορούσε να αμφισβητήσει την πολιτική ηγεμονία της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Παρότι το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας πλήττεται σοβαρά από τον πληθωρισμό και το υψηλό κόστος διαβίωσης, η Κυβέρνηση έχει καταφέρει να προηγείται στις δημοσκοπήσεις με πολύ μεγάλη απόσταση από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης κερδίζει με τεράστια διαφορά στο ερώτημα για την καταλληλότητα στην πρωθυπουργία.

Το μεγαλύτερο όμως εμπόδιο στα σχέδια της αντιπολίτευσης είναι ο εκλογικός νόμος και οι προβλέψεις για το μπόνους. Ένας συνασπισμός των κομμάτων της Αριστεράς θα είχε πολύ περιορισμένες δυνατότητες απορρόφησης του μπόνους, καθώς ο εκλογικός νόμος λαμβάνει υπόψιν τον μέσο όρο των κομμάτων του συνασπισμού και όχι το άθροισμα των ποσοστών τους. Στην πράξη δηλαδή, η μόνη περίπτωση για αριστερή διακυβέρνηση θα είναι να ξεπεράσουν σε ψήφους την Νέα Δημοκρατία είτε το ΠΑΣΟΚ είτε ο ΣΥΡΙΖΑ είτε οι δύο μαζί ως ενιαίο κόμμα. Κάτι που υπό τις παρούσες συνθήκες φαντάζει ακόμη αρκετά μακρινό.

Παρότι οι έξι μήνες που μας χωρίζουν από τις ευρωεκλογές δεν είναι ιδιαίτερα μικρό διάστημα, εν τούτοις είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν μέχρι τότε οι πολιτικοί συσχετισμοί. Ακόμη όμως και το αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών εκλογών δεν θα μπορεί να εκληφθεί ως πρόκριμα για το τι μπορεί να συμβεί στις εθνικές εκλογές σε τρία χρόνια. Ο Νίκος Ανδρουλάκης και ο Στέφανος Κασσελάκης έχουν θέσει ψηλά τον πήχη των προσδοκιών για τα κόμματά τους, αλλά ο δρόμος για να πείσουν την κοινωνία ότι διαθέτουν μια ουσιαστική εναλλακτική πολιτική πρόταση είναι ακόμη πολύ μακρύς.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο iefimerida.gr.

fb

Τα αδιέξοδα της αντιπολίτευσης

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές είναι πλέον παρελθόν και τα πολιτικά μηνύματα που έστειλαν οι ψηφοφόροι υπήρξαν ξεκάθαρα. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραμένουν μεν πολιτικά κυρίαρχοι, αλλά η κοινωνία ζητά μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ταπεινότητα στην άσκηση της εξουσίας. Από την άλλη πλευρά η αντιπολίτευση, μείζων και ελάσσων, αποκόμισε πολύ μικρά ή μηδαμινά εκλογικά κέρδη και δεν φαίνεται ικανή να προκαλέσει σημαντική φθορά στη ΝΔ, ή πόσω μάλλον να αμφισβητήσει την πολιτική της ηγεμονία.

Ο Σύριζα βρίσκεται σε μια άνευ προηγουμένου εσωτερική περιδίνηση, ως συνέπεια αφενός του αμφιλεγόμενου και θολού πολιτικού λόγου του νέου του αρχηγού, αφετέρου δε του συγκρουσιακού τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζει τις εσωκομματικές φωνές κριτικής ή αμφισβήτησής του. Η αποπομπή του Στέφανου Τζουμάκα, χωρίς να τηρηθούν ούτε καν συνοπτικές διαδικασίες εντός του κόμματος, προκάλεσε την οργή σημαντικών στελεχών της εσωκομματικής αντιπολίτευσης και ήδη καταγράφονται οι πρώτες ηχηρές αποχωρήσεις.

Ο Στέλιος Κούλογλου ανακοίνωσε σήμερα το πρωί ότι αποχωρεί από την ευρωομάδα του Σύριζα, καταγγέλοντας σε ανοικτή επιστολή του τον Στέφανο Κασσελάκη μεταξύ άλλων για “κρυφή ατζέντα”, αντικαταστατικές πρακτικές, ιδεολογική παρεκτροπή και έλλειψη αντιπολίτευσης. Ο ευρωβουλευτής και δημοσιογράφος καταγγέλλει τον νέο Πρόεδρο του Σύριζα για αλλοίωση της ιδεολογικής ταυτότητας του κόμματος, καθώς “όποτε δίνεται ευκαιρία να διατυπωθούν οι προγραμματικές σας θέσεις βρίσκονται στους αντίποδες αυτών που υποστήριζε ο Σύριζα μέχρι τώρα”. Παράλληλα ο Στέλιος Κούλογλου κατηγορεί τον Στέφανο Κασσελάκη ότι έχει υποβαθμίσει τον Σύριζα σε αντικείμενο κουτσομπολιών στα πρωϊνάδικα με την επικοινωνιακή προώθηση της προσωπικής του ζωής.

Το ύφος και το περιεχόμενο των καταγγελιών του Στέλιου Κούλογλου και η αποχώρησή του από την ευρωομάδα του Σύριζα είναι βέβαιο ότι θα πυροδοτήσουν ένα νέο κύκλο εσωστρέφειας στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με την επόμενη μεγάλη μάχη να αναμένεται να δοθεί στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος στις 11-12 Νοεμβρίου. Κανείς δεν είναι πλέον σε θέση να προβλέψει τις εξελίξεις στο κόμμα της (άλλοτε;) ριζοσπαστικής Αριστεράς, όμως είναι φανερό ότι η πρωτοφανής αυτή εσωκομματική κρίση δεν πρόκειται να λήξει ούτε σύντομα ούτε αναίμακτα. Η καταδρομικού τύπου επέλαση του εξ Αμερικής ορμώμενου “νεωτεριστή” έχει προκαλέσει μια υπαρξιακή κρίση ταυτότητας στο κόμμα, και πλέον όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά. Ακόμη και αυτό της διάλυσης.

Στην άλλη πλευρά της αντιπολίτευσης, η απρόσμενη νίκη του Χάρη Δούκα στο Δήμο Αθηναίων αναπτέρωσε μεν το ηθικό των οπαδών του ΠΑΣΟΚ, αλλά η δήλωση του Γιώργου Παπανδρέου για “ένωση των δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων” προκάλεσε ένα νέο κύκλο εσωστρέφειας γύρω από το ενδεχόμενο σύμπλευσης με τον Σύριζα. Ο Νίκος Ανδρουλάκης έσπευσε να αποκλείσει κάθε τέτοια συζήτηση, λέγοντας πως “οι παρασκηνιακές συμφωνίες κορυφής είναι ατελέσφορες και απωθητικές για τους πολίτες”. Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ όρισε μάλιστα και τον πήχυ των προσδοκιών για τις επόμενες εκλογές στην ήττα της Νέας Δημοκρατίας και τον εξωβελισμό της στην αντιπολίτευση.

Για να οδηγηθεί όμως η ΝΔ στην αντιπολίτευση θα πρέπει να συμβούν δυο τινά: Ή να κερδίσει τις επόμενες εκλογές το ΠΑΣΟΚ επιτυγχάνοντας αυτοδυναμία, ή να συγκυβερνήσει με τον Σύριζα έχοντας όμως αναγκαστικά ξεπεράσει εκλογικά τη ΝΔ ώστε να πάρει το μπόνους των εδρών. Πόσο πιθανό όμως είναι μέσα στα επόμενα τρία χρόνια το ΠΑΣΟΚ υπό τον Νίκο Ανδρουλάκη να υπερτριπλασιάσει τα ποσοστά του και από το σημερινό 12%-13% να εκτοξευθεί στο 36% και να ξεπεράσει τη ΝΔ; Και πόσο πιθανό είναι η πλειοψηφία των πολιτών να προτιμήσουν για Πρωθυπουργό της χώρας τον Νίκο Ανδρουλάκη έναντι του Κυριάκου Μητσοτάκη; Υπό τις σημερινές συνθήκες, και παρόλη τη φθορά της κυβέρνησης, φαντάζει απίθανο το ενδεχόμενο να υπάρξει μια τόσο μεγάλη ανατροπή στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων.

Ο εκλογικός νόμος και το μπόνους των εδρών θέτουν ουσιαστικά και τα όρια των προσδοκιών της αντιπολίτευσης. Υπό τις σημερινές τους ηγεσίες είναι πρακτικά μη πιθανό είτε ο Σύριζα είτε το ΠΑΣΟΚ να προσπεράσουν σε εκλογική δύναμη τη ΝΔ. Στο μόνο σενάριο που θα μπορούσε θεωρητικά να απειληθεί η ηγεμονία της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη θα ήταν η κάθοδος στις εκλογές του Σύριζα και του ΠΑΣΟΚ ως ενιαίο κόμμα για να έχουν δυνατότητα να πάρουν και το μπόνους. Κάτι τέτοιο όμως αποτελεί επιστημονική φαντασία και καταδεικνύει και το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται συνολικά η αντιπολίτευση σήμερα.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο iefimerida.gr

fb