Η μητέρα όλων των μαχών για τον προϋπολογισμό της ΕΕ

H υπόθεση του Brexit και της (μη) διεύρυνσης στης ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια έχει τραβήξει την προσοχή της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, και φυσικά και της Ελλάδας, από το κρισιμότερο ίσως ζήτημα για την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια που είναι ο νέος επταετής προϋπολογισμός για τα έτη 2021-2027. Η σχετική διαπραγμάτευση έχει ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο του 2018 και μέχρι και το πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες δεν έχει γίνει εφικτή μια συνολική συμφωνία, καθώς αφορά τον πιο σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής διαδικασίας: το δούναι και λαβείν.

Το ούτως ή άλλως μεγάλο πρόβλημα ανεύρεσης πόρων για την ΕΕ, γίνεται πλέον ακόμη μεγαλύτερο λόγω της επικείμενης αποχώρησης της Βρετανίας από την Ένωση, γεγονός που δημιουργεί μια τεράστια χρηματοδοτική τρύπα πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, την οποία κανένα κράτος-μέλος δεν είναι διατεθειμένο να καλύψει. Το ζήτημα περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από τις εθνικές στρατηγικές αλλά και τις προσωπικές στρατηγικές κάποιων ηγετών, οι οποίοι έχουν δώσει υποσχέσεις στα εθνικά τους ακροατήρια για διάφορους τομείς χρηματοδότησης που θεωρούν ότι ευνοήσουν το προφίλ και την επανεκλογή τους.

Η απερχόμενη Επιτροπή Γιούνκερ έχει δώσει μεγάλο αγώνα για διατήρηση, με μια μικρή μείωση, του υφιστάμενου μεγέθους χρηματοδότησης σε σχέση με το ΑΕΠ των κρατών-μελών, και συγκεκριμένα προτείνει 1,114% του ΑΕΠ, έναντι 1,16% που ήταν μέχρι σήμερα. Ακόμη όμως και αυτή η μικρή μείωση προϋποθέτει αύξηση της συμμετοχής των πλουσίων χωρών, αφού θα λείπει το κονδύλι της Βρετανίας.

Τα κράτη-μέλη της Ανατολικής Ευρώπης, που είναι και οι βασικοί αποδέκτες των μεγαλύτερων ποσών από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό τηρούν σκληρή στάση και δεν δέχονται σημαντικές περικοπές κονδυλίων και αναγκαστικά μαζί με αυτές τις χώρες συμπαρατάσσεται και η Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι χθες πήρε μέρος και ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης σε ειδική σύνοδο στην Πράγα, όπου συζητήθηκε το ζήτημα του προϋπολογισμού.

Το αντίπαλο στρατόπεδο είναι των βορείων κρατών, στο οποίο πρόσφατα προστέθηκε και η Γερμανία, τα οποία όχι μόνο δεν συζητούν να αυξήσουν τις συνεισφορές τους αλλά απαιτούν να τεθούν και όροι τήρησης του κράτους δικαίου από τα κράτη-μέλη που λαμβάνουν κοινοτικές επιδοτήσεις. Στο προσκήνιο της διαμάχης είναι οι χώρες του Βίσεγκραντ, όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Σλοβακία, αλλά και η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Πιθανόν να μην είναι τυχαίος ο χρονισμός του χθεσινού μεγάλου ρεπορτάζ των New York Times για την απίστευτη διαφθορά και διαπλοκή που επικρατεί στην Ουγγαρία και τη Βουλγαρία σε σχέση με τις αγροτικές επιδοτήσεις.

Το δεδομένο είναι πως η όποια απόφαση των Ευρωπαίων ηγετών πρέπει να ληφθεί το αργότερο την άνοιξη του 2020, αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος να σταματήσει η χρηματοδότηση πολλών έργων της ΕΕ. Είναι λογικό βέβαια να υπάρξει μια συμβιβαστική λύση, έστω και την τελευταία στιγμή. Πάντως όπως δείχνουν αυτήν τη στιγμή τα πράγματα, για να υπάρξει συμφωνία θα πρέπει να υπάρξουν περικοπές σε ορισμένα κονδύλια και ανάμεσα σε αυτά αναμένεται να είναι και η Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Φιλελεύθερος στις 5 Νοεμβρίου 2019