Ο τελευταίος προϋπολογισμός της υπερφορολόγησης

Ψηφίζεται αύριο το βράδυ στη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2020, ο οποίος αποτελεί ουσιαστικά τον τελευταίο προϋπολογισμό της περιόδου της χρεοκοπίας και των μνημονίων, καθώς από το 2021 και μετά οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα θα προσαρμοστούν σε λογικά επίπεδα του 2,2%~2,5%. Τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για τους 11 μήνες του 2019 που ανακοινώθηκαν έδειξαν μια εξαιρετικά θετική εικόνα για την πορεία των δημοσίων εσόδων, ενώ η πορεία των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων είναι και αυτή εξαιρετική και κινείται σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από αυτά που είχαν υπολογιστεί στην ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους του 2018. Τα στοιχεία αυτά συνηγορούν στο να προδικάσει κανείς σχεδόν με βεβαιότητα ότι το Eurogroup θα κάνει τελικά αποδεκτό το αίτημα που αναμένεται να καταθέσει η ελληνική Κυβέρνηση τον Απρίλιο για μείωση του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα των ετών 2021 και 2022. Ορόσημο θα αποτελέσουν τα στοιχεία που θα ανακοινωθούν το Φεβρουάριο για τη συνολική εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2019 και τα οποία θα πιστοποιήσουν και οι θεσμοί στα πλαίσια της 5ης μεταμνημονιακής επιθεώρησης, όπως επίσης και τα στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ που θα ανακοινώσει η ΕΛΣΤΑΤ και η Eurostat τον Απρίλιο. Όλα αυτά τα νέα δεδομένα αναμένεται να προκαλέσουν μια αναθεώρηση της ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους, η οποία θα δώσει στους Υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης την πολιτική νομιμοποίηση να συμφωνήσουν στα χαμηλότερα πλεονάσματα.

Όσον αφορά τις βασικές παραδοχές του προϋπολογισμού του 2020, μπορεί κανείς να πει, ότι υπό το φως των τελευταίων στοιχείων για τα έσοδα και την πορεία του ΑΕΠ, οι προβλέψεις για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8% και των εσόδων του Δημοσίου κατά 0,8% είναι σχετικά λογικές, ενώ ειδικά στα έσοδα ίσως να είναι και αρκετά μετριοπαθείς. Ενώ είναι λογικό να υπάρξει μείωση της αύξησης των δημοσίων εσόδων από τη φορολόγηση των φυσικών προσώπων και των επιχειρήσεων, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει μεγάλη υπέρβαση του στόχου στα έσοδα από τον ΦΠΑ και τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Στην πλευρά των εξόδων, υπάρχουν αυξημένες προβλέψεις για κοινωνικές παροχές και επιδόματα, όπως επίσης και για τη μισθοδοσία του Δημοσίου, καθώς προβλέπονται νέες προσλήψεις την επόμενη χρονιά. Και πάλι όμως είναι περιορισμένο το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, όπως και το πρόγραμμα για τον εξοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων. Υπάρχει όμως σοβαρή πιθανότητα να ανακοινωθεί την τελευταία στιγμή νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ, που θα είναι μια εξέλιξη που ανακουφίσει ακόμη περισσότερο τη μεσαία τάξη.

Ήταν απολύτως αναμενόμενο ότι εν μέσω αυστηρής μεταμνημονιακής εποπτείας, με τη δαμόκλειο σπάθη του 3,5% πλεονάσματος να επικρέμεται, αλλά και με δεδομένες τις προεκλογικές εξαγγελίες της Κυβέρνησης που πρέπει να εφαρμοστούν για να αποκατασταθεί η αξιοπιστία στο πολιτικό σύστημα, τα περιθώρια για σοβαρές δημοσιονομικές ανακατανομές ήταν πολύ περιορισμένα. Η θετική όμως πορεία των κρατικών εσόδων και δαπανών βγάζει από τη χώρα το βραχνά της επίτευξης των στόχων για το πλεόνασμα. Ας μην ξεχνάμε ότι όταν ανέλαβε τη διακυβέρνηση η ΝΔ υπήρχαν αμφιβολίες ακόμη και για την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2019 και υπήρχε η ανησυχία για την ανάγκη επιβολής μέτρων στον προϋπολογισμό του 2020. Τελικά όχι μόνο δεν χρειάστηκαν περικοπές, αλλά βρέθηκε και δημοσιονομικός χώρος για έκτακτες κοινωνικές παροχές και φορολογικές ελαφρύνσεις.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στις 17 Δεκεμβρίου στην εφημερίδα Φιλελεύθερος